Καστοριάς, νομός

Διοικητική διαίρεση (1.685 τ. χλμ., 53.483 κάτ.) της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη. Συνορεύει στα Β με τον νομό Φλωρίνης, στα ΝΑ με τον νομό Κοζάνης, στα Ν με τον νομό Γρεβενών, στα ΝΔ με τον νομό Ιωαννίνων και στα Δ με την Αλβανία. Ο ν.Κ. διαιρείται διοικητικά σε 12 δήμους (Καστοριάς, Αγίας Τριάδος, Αγίων Αναργύρων, Ακριτών, Αλιάκμονα, Βιτσίου, Ίωνος Δραγούμη, Κλεισούρας, Κορεστίων, Μακέδνων, Νεστορίου και Ορεστίδος) και 3 κοινότητες (Αρρένων, Γράμμου και Καστρακίου). Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Ο ν.Κ. είναι κυρίως ορεινός, αφού από τα 1.685 τ. χλμ. της επιφάνειάς του μόνο 209 είναι πεδινά. Στα Δ υψώνεται η οροσειρά της Βόρειας Πίνδου (κορυφές Γράμμος, Κιάφα, Σούφλικας και νοτιότερα Επάνω Αρένα, Κάτω Αρένα και Μπουχέτσι) που καθορίζει τα όρια του ν.Κ. με τον νομό Ιωαννίνων. Ανατολικότερα και παράλληλα προς τη Βόρεια Πίνδο υψώνεται το Βόιο με τις κορυφές Ψωριάρικα (1.441 μ.), Άσπρη Πέτρα (1.528 μ.), Πύργος (1.758 μ.), Παλιοκρίμινι (1.805 μ.) κ.ά. Οι βορειότερες κορυφές του Γράμμου, Γκούμπελ και Μπανταρός, μαζί με μία από τις βορειότερες κορυφές του Βοΐου, την Αλεβίτσα (1.585 μ.), καθορίζουν τα όρια του νομού με την Αλβανία, ενώ στο βόρειο τμήμα υψώνονται οι νότιες κορυφές του Τρικλαρίου, Όρλοβο (1.715 μ.) και Μπούτσι (1.776 μ.). Στα Α υψώνεται το Βέρνο ή Βίτσι (Τσούκα, 1.679 μ.) και στα Ν οι νότιες κορυφές του Ασκίου (ή Σινιάτσικου), που αποτελείται από κρυσταλλικά πετρώματα και ανήκει κυρίως στον ν.Κ., στον οποίο βρίσκονται και οι κορυφές του, Κάστρο Ζώτα (1.413 μ.), Μορίκι (1.655 μ.), Κορησός (1.386 μ.) και Βογατσικό (1.361 μ.). Μεταξύ Βέρνου και Ασκίου σχηματίζονται τα στενά της Κλεισούρας, απ’ όπου διέρχεται η οδική αρτηρία Καστοριάς-Φλώρινας. Ανάμεσα στους ορεινούς όγκους σχηματίζεται μια ψηλή λεκάνη, το οροπέδιο της Ορεστιάδας ή Καστοριάς, που αποτελεί το βορειότερο τμήμα της Μεσελληνικής αύλακος. Φυσικός υδροκρίτης του ν.Κ. είναι το Βόιο μαζί με τον Γράμμο και τις κορυφές του, Κιάφα, Σούφλικα κ.ά. Στα Δ αυτής της γραμμής όλα τα νερά της βροχής καταλήγουν στο Ιόνιο· Β και Α καταλήγουν στον Αλιάκμονα, ο οποίος εκβάλλει στο Αιγαίο. Βασικό υδρογραφικό στοιχείο του ν.Κ. είναι ο Αλιάκμονας, ο οποίος διαρρέει τον νομό σε όλη την έκτασή του και, μαζί με τους παραποτάμους του, αποχετεύει τη λεκάνη του. Ένα μέρος των επιφανειακών υδάτων της λεκάνης συγκεντρώνεται στα χαμηλότερα σημεία της και σχηματίζει τη λίμνη της Καστοριάς ή Ορεστιάδας, η στάθμη της οποίας βρίσκεται σε υψόμετρο 620 μ. Όταν η λίμνη υπερχειλίζει, τα νερά της αποχετεύονται στον Αλιάκμονα. Στην κοιλάδα που σχηματίζεται μεταξύ Βόρειας Πίνδου και Αώου ρέει ο Σαραντάπορος. Το κλίμα του ν.Κ. είναι ηπειρωτικό, ενώ κλίνει συγχρόνως προς το μεσευρωπαϊκό. Γενικά, η μέση μηνιαία θερμοκρασία υπερβαίνει τους 20°C μόνο από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Ο χειμώνας είναι δριμύς και είναι συχνό το φαινόμενο του ολικού παγετού, της διατήρησης δηλαδή της θερμοκρασίας σε όλη τη διάρκεια της ημέρας υπό του μηδενός. Οι απόλυτα ελάχιστες θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες από τους -20°C και πολλές φορές η λίμνη και τα ποτάμια παγώνουν. Την τραχύτητα του χειμώνα εντείνουν οι σφοδροί τοπικοί άνεμοι καθώς και εκείνοι που κατεβαίνουν από τα χιονισμένα βουνά. Το καλοκαίρι η θερμοκρασία πολλές φορές υπερβαίνει τους 40°C. Η περιοχή είναι πολύ υγρή τους χειμερινούς μήνες και σχετικά ξηρή τους καλοκαιρινούς (σχετική υγρασία αέρα: άνω των 80 βαθμών κατά τον Δεκέμβριο-Φεβρουάριο, 50-55 βαθμούς τους θερινούς μήνες). Η νέφωση είναι μεγάλη (6 βαθμοί της κλίμακας 1-10 από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, 2 τον Ιούλιο-Αύγουστο· 80 αίθριες και 90 νεφοσκεπείς ημέρες ετησίως). Το πολύπλοκο ανάγλυφο και τα ισοβαρικά συστήματα που επικρατούν έχουν ως αποτέλεσμα τη συχνή μεταβολή της διεύθυνσης και της έντασης των ανέμων· πάντως συχνότεροι είναι οι άνεμοι του βόρειου τομέα από ΒΔ προς ΒΑ. Το ετήσιο βροχομετρικό ύψος κυμαίνεται από 600 έως 800 χιλιοστά στα πεδινά, ενώ στα ορεινά υπερβαίνει τα 1.200-1.400 χιλιοστά και τείνει να κατανεμηθεί ομοιόμορφα κατά τους διάφορους μήνες, χαρακτηριστικό στοιχείο του κλίματος μεσευρωπαϊκού τύπου. Το χιόνι είναι συνηθισμένο φαινόμενο κατά την ψυχρή εποχή, ιδίως στα ορεινά. Οι καταιγίδες, θερμικής προέλευσης, είναι σχετικά συχνές κυρίως κατά τη θερμή εποχή του έτους. Οικονομία. Η οικονομία του ν.Κ. βασίζεται στη γεωργία και στην κτηνοτροφία, ενώ ιδιαίτερα ανεπτυγμένη είναι η βιοτεχνία κατεργασίας γουναρικών, στην οποία απασχολείται αξιόλογος αριθμός κατοίκων και της οποίας τα προϊόντα εξάγονται κυρίως στο εξωτερικό (ιδιαίτερα στις ΗΠΑ). Το εισόδημα από τη γεωργία είναι σχετικά χαμηλό, επειδή, λόγω της μορφής του εδάφους, είναι περιορισμένες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις και από αυτές μόνο ένα μικρό ποσοστό αρδεύεται. Κύρια προϊόντα είναι το σιτάρι, τα μήλα, τα αχλάδια, γαλακτοκομικά κλπ. Οι χιονοπτώσεις είναι συχνό φαινόμενο στις πόλεις του νομού Καστοριάς κατά τη διάρκεια του χειμώνα (φωτ. ΑΠΕ). Ο νομός Καστοριάς έχει πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη (φωτ. ΑΠΕ).